ความสุขสงบในครอบครัวเป็นสุดยอดปรารถนาของทุกครอบครัว เป็นความสุขที่ไม่ต้องซื้อหา นำความสดชื่นและเป็นกำลังใจ ในยามที่สภาพเศรษฐกิจมีความยากลำบาก ซึ่งทุกคนต่างได้รับผลกระทบ

 

ครอบครัวมีบทบาทในการสร้างความสุข 2 ประการ

ความสุขทางกาย ได้แก่ การสร้างฐานะครอบครัวให้มีความมั่นคง มีที่อยู่อาศัย ความจำเป็นพื้นฐานในชีวิตที่ช่วยให้ทุกคนในครอบครัวมีสุขภาพที่ดี ประกอบอาชีพสุจริต ได้รับการศึกษาตามวัย

ความสุขทางใจ ได้แก่ ความรักใคร่ปองดอง เอื้ออาทรเอาใจใส่เมื่อมีอุปสรรคไม่ทอดทิ้งกัน ช่วยเหลือและเป็นกำลังใจซึ่งกันและกัน

 

แนวทางการสร้างความสุขในครอบครัว

 

o                   ทำได้ด้วยการใช้ภาษาพูด ภาษาท่าทาง การใช้เวลาร่วมกัน และการให้กำลังใจซึ่งกันและกัน ดังนี้

ภาษาพูด สิ่งสำคัญที่ควรคำนึง ในการพูดจากันในครอบครัวคือ การใช้คำพูด คำเรียกขาน ควรมีความนุ่มนวล ไพเราะ สมฐานะและบทบาทของผู้ที่เราพูดด้วย ไม่ใช้คำพูดล้อเลียน ประชดประชัน

 

 

o                   หากเกิดความขุ่นข้องหมองใจกัน ควรใช้วิธีการพูดดังนี้ เปิดเผยความรู้สึกโดยตรงกับผู้ที่อยากจะสื่อ ไม่เลี่ยงไปพูดผ่านคนอื่น หรือเก็บไว้ไม่พูดจา เลือกที่จะพูดตามความรู้สึกจริง แทนที่จะกล่าวประชด

 

o                   จัดการกับอารมณ์ของตนเอง หลายครั้งที่อารมณ์ขุ่นเคือง ทำให้ใช้คำพูดทำร้ายน้ำใจกันและกัน มากกว่าจะเป็นการพูดเพื่อแก้ปัญหา

 

o                  ใช้คำพูดในทางสร้างสรรค์ เลือกใช้คำพูดที่นุ่มนวลไพเราะแทนการชวนทะเลาะ

 

o                   เลือกเวลาพูดที่เหมาะสม อย่าคิดแต่เอาชนะ ตามระราน

 

o                   ตั้งใจฟังอีกฝ่าย นอกจากการพูดจาที่ดีแล้ว ต้องรู้จักตั้งใจฟัง ว่าอีกฝ่ายมีเหตุผล มีความเข้าใจว่าอย่างไร

ขอความเห็น รังฟังแล้วให้อีกฝ่ายมีโอกาสแสดงความคิดเห็น จะช่วยให้การแก้ปัญหาร่วมกันเป็นไปได้ด้วยดี เมื่ออีกฝ่ายยอมรับข้อคิดเห็น ควรแสดงคำขอบคุณเขา

 

o                   ภาษาท่าทาง นอกจากการพูดจาแล้ว ควรมีสีหน้าที่ยิ้มแย้มแจ่มใส ใครอยู่ใกล้ก็มีความสบายใจ ท่าทางเป็นมิตร ไม่เคร่งเครียด มีการสัมผัสที่นุ่มนวลอ่อนโยน

 

o                   การใช้เวลาร่วมกัน ครอบครัวสามารถมีกิจกรรมที่มีคุณภาพร่วมกันได้หลายรูปแบบ ได้แก่ งานบ้าน สมาชิกทุกคนมีส่วนร่วมรับผิดชอบในงานประจำวันในครอบครัว และสามารถจัดกิจกรรมเพิ่มเติมอื่นๆ ตามความสนใจ เช่น การปลูกผักสวนครัว กิจกรรมเพื่อความสนุกสนาน เป็นการกระทำกิจกรรมที่ทำให้ครอบครัวมีความสุขร่วมกัน เช่น การออกกำลังกาย การไปเที่ยวพักผ่อน กิจกรรมในโอกาสพิเศษ เนื่องในวันสำคัญต่างๆ เช่น วังสงกรานต์ วันแม่ วันเด็ก หรือกิจกรรมทางศาสนาต่างๆ การทำบุญตักบาตร เวียนเทียน กิจกรรมที่เป็นงานอดิเรกของครอบครัว เช่น การเลี้ยงสัตว์ การเล่นดนตรี

 

o                   การให้กำลังใจกัน กำลังใจเปรียบเสมือนพลังสำรอง ที่ช่วยให้ทุกคนในครอบครัว สามารถปรับตัวต่อสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตได้ เพราะการให้กำลังใจเป็นการช่วยให้เกิดความรู้สึกที่ดีต่อตนเองและคนอื่น เกิดความมั่นใจว่าตนจะมีความสามารถเพียงพอที่จะทำสิ่งต่างๆ ได้สำเร็จ

 

ข้อปฎิบัติเพื่อช่วยให้สมาชิกในครอบครัวเกิดกำลังใจ ส่งเสริมความภูมิใจของตนเอง โดย

 

• ยอมรับจุดดี จุดด้อยของคนในครอบครัว
• สนับสนุนให้เขาได้พัฒนาจุดเด่น เพื่อให้เกิดความมั่นใจ
• รู้จักยกย่องและชื่นชมในโอกาสที่เหมาะสม
• ใส่ใจกับอารมณ์และความรู้สึกของทุกคนในครอบครัว
• หลีกเลี่ยงการสื่อสารที่ทำลายกำลังใจ การสื่อสารที่ทำลายสัมพันธภาพอันดี และทำให้เสียกำลังใจ เช่น การพูดเปรียบเทียบประชดประชัน สบประมาท บ่นว่าหรือตำหนิผ่านคนอื่น ไม่รู้จักแสดงความชื่นชมหรือขอบคุณ รวมทั้งถึงการนำเรื่องราวที่เป็นความผิดในอดีตมาพูดซ้ำๆ

 

            การสร้างความสุขในครอบครัว ไม่จำเป็นต้องใช้เงินมากมาย สามารถทำได้ทุกวันด้วย การใช้กิริยาและคำพูดที่นุ่มนวลสื่อสารกัน รู้จักใช้เวลาในครอบครัวร่วมกันอย่างมีค่า และหมั่นสร้างกำลังใจกันเสมอๆ ช่วยสร้างความผูกพันรักใคร่ในครอบครัว การเป็นครอบครัวสุขสันต์คงไม่ใช่เรื่องยาก

 

ที่มา สถาบันสุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่น กรมสุขภาพจิต